Govor zahteva tako malo napora da većina nas nikad ni ne razmišlja o tome.
Međutim, ljudska sposobnost da komunicira pomoću jezika fascinira psihologe i neurologe. Dok nauči da veže pertle, dete već toliko ovlada rečima i pravilima da može neograničeno da se izražava. Činjenica da je ovaj vid ponašanja jedinstven i da njime vlada samo čovek ukazuje na njegovu centralnu ulogu u ljudskoj psihologiji.
Još smo više fascinirani činjenicom da se ovaj vid ponašanja razvija prirodno i naizgled bez ikakvog truda tokom prvih nekoliko godina života.
Razotkrivanje moždanih mehanizama vezanih za jezik stub je neurološke nauke od samog njenog nastanka.
Novo istraživanje objavljeno u časopisu “Proceedings for national academy of sciences” o različitim vezama koje se uspostavljaju u mozgu ljudi koji govore mandarinski u odnosu na one koji govore engleski pokazuje koliko je zapravo fleksibilna naša sposobnost učenja jezika.
S druge strane, govornici kineskog jezika posedovali su jake veze koje vode od dela mozga koji se naziva anteriorni superiorni temporalni girus – identifikovan kao “semantički čvor” koji je od suštinske važnosti za jezik – do Brokine i Vernikeove zone. Ova jača povezanost pripisuje se poboljšanom mapiranju zvuka i značenja kod ljudi koji govore tonalne jezike.
Druga razlika odnosila se na aktivaciju jedne oblasti desne moždane hemisfere, ali samo kod govornika kineskog jezika. I ranije je pominjano da se ova oblast u mozgu, desni superiorni temporalni pol, povezuje s kineskim tonalnim govorom, međutim – što je možda još važnije – dosad se smatralo da je ista potpuno odvojena od klasične jezičke mreže u levoj hemisferi.
Nalazi naglašavaju značaj razvoja bilateralne mreže između dve moždane hemisfere za govor i razumevanje jezika, posebno kod tonalnih jezika kao što je mandarinski kineski.
Umrežavanje mozga u realnom vremenu
Pre nego što je funkcionalno oslikavanje mozga uopšte bilo moguće, dve oblasti leve moždane hemisfere – Brokina zona i Vernikeova zona, su pokazale koliko su značajne za jezik. Osobe koje su doživele šlog ili traumatsku povredu mozga u bilo kojoj od ove dve ključne zone leve moždane hemisphere pokazale su izrazitu nemogućnost i da govore i da razumeju izgovoreno. Moderne teorije o konekcionizmu, ideji da je znanje raspoređeno u različitim delovima mozga, odnosno, da nije upakovano u zasebne module, kao što je Brokina zona – naterale su naučnike da se detaljnije bave ovim pitanjem. Na primer, jezik zahteva mapiranje reči i značenja u realnom vremenu. Ovo zahteva integraciju zvuka koji se tokom govora čuje – i dekodira u auditivnom korteksu – i znanja o značenju tih zvukova – u frontalnom korteksu. Moderne teorije u neurološkoj nauci opčinjene su ovom vrstom “mrežnog” pristupa. Umesto da se čudo kognicije pripisuje pojedinačnim zonama u mozgu, danas se smatra da su složeni procesi raspoređeni u različitim kortikalnim zonama i da se oslanjaju na nekoliko delova mozga u dinamičnoj interakciji.Poređenje jezika
Do perioda od šestog do desetog meseca deca već nauče da reaguju na osnovne zvuke, poznate kao foneme, koji imaju nekog značaja u maternjem jeziku. Ti zvuci koji su bitni za komunikaciju se drastično razlikuju od jezika do jezika. Mandarinski kineski je tonalni jezik u kojem isti osnovni zvuci mogu da se odnose na potpuno različite stvari u zavisnosti od tona kojim su izgovoreni. U netonalnom jeziku, kao što je engleski, a koji prevodi naš prevodilac i sudski tumač za engleski, ton može preneti emocionalne informacije o govorniku, ali uopšte ne utiče na značenje reči koja je izgovorena. Sada je grupa kineskih naučnika, predvođena Džijančijaom Geom sa Pekinškog univerziteta u Pekingu, otkrila da ove razlike između mandarinskog kineskog i engleskog menjaju način na koji moždane mreže funkcionišu. Naučnici su iskoristili osnovne razlike između mandarinskog kineskog i engleskog kako bi istražili razlike u jezičkim mrežama izvornih govornika tonalnih i netonalnih jezika. Trideset izvornih govornika kineskog jezika upoređeno je sa istim brojem izvornih govornika engleskog pri čemu su oba uzorka bila podudarna po starosti, polu i orijentaciji tela (svi su bili dešnjaci). Zadatak svih učesnika bio je da poslušaju razumljiv i nerazumljiv govor i da procene kog pola su govornici.Desna hemisfera
Kod obe grupe govornika zabeležena je aktivnost uobičajenih govornih oblasti u mozgu – uključujući i Brokinu i Vernikeovu zonu – u levoj moždanoj hemisferi. Međutim, otkrivene su dve važne razlike. Prva razlika primećena je u funkcionisanju moždanih mreža koje su posedovali i govornici engleskog i govornici kineskog jezika. Kod onih kojima je engleski maternji jezik zabeležena je jača veza između Vernikeove i Brokine zone. Ova pojačana veza pripisana je činjenici da se engleski jezik više oslanja na fonološke informacije ili zvuke, a ne na tonove.
S druge strane, govornici kineskog jezika posedovali su jake veze koje vode od dela mozga koji se naziva anteriorni superiorni temporalni girus – identifikovan kao “semantički čvor” koji je od suštinske važnosti za jezik – do Brokine i Vernikeove zone. Ova jača povezanost pripisuje se poboljšanom mapiranju zvuka i značenja kod ljudi koji govore tonalne jezike.
Druga razlika odnosila se na aktivaciju jedne oblasti desne moždane hemisfere, ali samo kod govornika kineskog jezika. I ranije je pominjano da se ova oblast u mozgu, desni superiorni temporalni pol, povezuje s kineskim tonalnim govorom, međutim – što je možda još važnije – dosad se smatralo da je ista potpuno odvojena od klasične jezičke mreže u levoj hemisferi.
Nalazi naglašavaju značaj razvoja bilateralne mreže između dve moždane hemisfere za govor i razumevanje jezika, posebno kod tonalnih jezika kao što je mandarinski kineski.